หลงทาง หลงธรรม

ถูก ผิด ไม่มีในหมู่อริยะชน                 ธรรมดาของผู้ภาวนา เมื่อได้เห็นสภาวธรรมที่ปรากฏขึ้นอยู่ภายใน กระจ่างแจ้งแก่ใจดีแล้ว ย่อมสิ้นสงสัยในความเป็นสมมติบัญญัติและย่อมสิ้นสงสัยในปรมัตถสัจจะว่า สิ่งนั้นไม่มี สิ่งนั้นมี หรือมีในสิ่งนั้น หรือสิ่งนั้นยังมี เมื่อเป็นเช่นนั้นแล้ว ย่อมจะเห็นถูกหรือผิด เป็นแต่เพียงสมมติของทางโลก พิจารณาโดยแยบคายแล้วจึงวางลงเสียเช่นกัน ผลของการวางลงเสียแล้วซึ่ง ถูก ผิด นี้ มีลักษณะที่แสดงให้เห็นในทำนองนี้คือ                 ถูก ท่านก็เห็นว่าถูกทั้งนั้นแหละ มันก็ถูกของโลก คนเชื่อเครื่องรางของขลังมาถามท่าน ท่านก็ว่าถูกของเขา ในโลกนี้แล้วสำหรับท่านผู้ได้เห็นสภาวธรรมแล้วท่านก็ว่ามันไม่มีอะไรผิดหรอก จะว่าไปแล้วมันก็ถูกทั้งหมดนั่นแหละ แต่ละคนก็มีเหตุผลของตนเองที่จะเชื่อ ที่จะทำ มันก็ถูกของเขา ตามสมมติของเขา ตามที่เขายึดมั่นถือมั่นในสมมตินั้นๆ ดังนั้นการที่จะไปว่าใครว่าผิด ท่านเหล่านี้จึงไม่กระทำ วันๆท่านก็จะยิ้มน้อยๆ พูดไม่มาก แต่ว่าคำพูดท่านที่กล่าวมาจะไม่มีโทษกับใครๆ มีเมตตาสูง แม้กระนั้นเองท่านก็ไม่ได้ยึดในเมตตานั้น ด้วยเห็นว่าเมตตานี้ก็สมมติอยู่ดี ส่